Η τελική ευθεία που οδηγεί στην έναρξη των κατασκευαστικών έργων στο Ελληνικό,  μετατίθεται για το 2022. Το νομικό και διαδικαστικό κουβάρι ξετυλίγεται με πολύ αργούς ρυθμούς, συν τα δυσμενή οικονομικά δεδομένα που προέκυψαν λόγω κορωνοϊού. Προς το παρόν, ο χρόνος έχει «παγώσει» για την επένδυση,  εξέλιξη που μάλλον βολεύει τους βασικούς παίκτες του project. Ίδωμεν . . .

Το έργο του Ελληνικού εξαρχής θεωρούνταν εξαιρετικά πολύπλοκο και γνωρίζαμε ότι θα απαιτούσε χρόνο και επίμονους επενδυτές. Όμως η πολυπλοκότητα του έργου υποτιμήθηκε και η πανδημία ήρθε να δυσκολέψει ακόμα περισσότερο τα πράγματα. Χάθηκε δηλαδή πολύτιμος χρόνος.

Ο επεισοδιακός διαγωνισμός για το καζίνο κράτησε πολύ περισσότερο από όσο αναμενόταν, λόγω των ενστάσεων της Hard Rock, της εταιρίας που έχασε. Γίνεται πολύς λόγος για την παρελκυστική τακτική της που στόχο έχει να προκαλέσει ζημιά στους άλλους και όχι να κερδίσει κάτι η ίδια.

Αυτή την εποχή βρίσκεται σε εξέλιξη μια δύσκολη διαδικασία, προκειμένου να ολοκληρωθούν οι τρεις συμβάσεις:

Η σύμβαση της κοινοπραξίας ΓΕΚ Τέρνα (Γ. Περιστέρης) και της Mohegan (Μ. Κοντομέρκος) με το Ελληνικό Δημόσιο για το καζίνο.

Η σύμβαση της κοινοπραξίας ΓΕΚ Τέρνα και Mohegan με την Lamda Development.

Η σύμβαση της Lamda Development με το Ελληνικό Δημόσιο.

Πρόκειται για εξαιρετικά δύσκολη διαδικασία, με την κάθε πλευρά να προσπαθεί να «κλειδώσει» οφέλη, αφού και οι τρεις παραπάνω συμβάσεις θα πρέπει να ολοκληρωθούν ταυτόχρονα, καθώς είναι αλληλένδετες.

Ακόμα όμως και αν υποθέσουμε ότι οι συμβάσεις ολοκληρώνονταν αύριο θα έπρεπε να ακολουθήσουν επιπλέον βήματα: 1. Οι συμβάσεις θα πρέπει να εγκριθούν από το Ελεγκτικό Συνέδριο, κάτι που εκτιμάται ότι θα απαιτήσει τουλάχιστον ένα μήνα. 2. Αμέσως πρέπει να κυρωθούν από τη Βουλή για να γίνουν νόμος του κράτους. 3. Θα χρειαστεί χρόνος για να οριστικοποιηθούν οι μελέτες, ώστε να πραγματοποιηθεί το τελικό 4^ο βήμα που είναι η έκδοση οικοδομικής άδειας προκειμένου να ξεκινήσουν οι θεμελιακές εργασίας.

Όλα τα παραπάνω εκτιμάται ότι θα ολοκληρωθούν, αν όλα πάνε καλά, αρκεί να μην υπάρξουν νέες προσφυγές στο ΣτΕ. Το πιθανότερο ωστόσο είναι ότι θα υπάρξουν, μεταθέτοντας την εκκίνηση του έργου αργότερα μέσα στο 2022.

Ο κομβικός ρόλος του Καζίνο

Η σύμβαση της Lamda Development με το Ελληνικό Δημοσίου προϋποθέτει την ολοκλήρωση της σύμβασης για το καζίνο. Χ

Δηλαδή χωρίς το καζίνο τίποτα δεν θα μπορούσε να προχωρήσει, καθώς έχει τεθεί εξαρχής προϋπόθεση στη συμφωνία. Με απλά λόγια, χωρίς το καζίνο, επένδυση στο Ελληνικό δεν υφίσταται διότι αυτό θα αποτελέσει τη βασική πηγή εσόδων για όλους και για το Δήμο και για το Ελληνικό Δημόσιο.

Από ότι φαίνεται το ενδιαφέρον της Αμερικάνικης Mohegan παραμένει και η επένδυση στο Ελληνικό αποτελεί στρατηγική επιλογή της.  Έχει εξασφαλισμένα όμως τα απαραίτητα κεφάλαια για να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις που έχει αναλάβει ώστε να πάρει την άδεια?

Η Mohegan βρέθηκε το 2020 σε εξαιρετικά δύσκολη θέση, καθώς έκλεισαν όλα τα πολυτελή ξενοδοχεία και καζίνο που λειτουργεί στις ΗΠΑ λόγω πανδημίας και βρέθηκε σε μεγάλη κρίση ρευστότητας. Η εταιρεία πάντως κρατήθηκε όρθια και σήμερα η βιωσιμότητά της πλέον δεν αμφισβητείται, αλλά υπάρχει μια επιφυλακτικότητα, όχι τόσο  για την ίδια την οικονομική θέση της Mohegan όσο από μια γενικότερη ανησυχία, η οποία απορρέει την αλλαγή των συνθηκών λόγω πανδημίας. Οι τράπεζες φαίνεται ότι κάνουν δεύτερες σκέψεις, για τη βιωσιμότητα της επένδυσης, επιδιώκοντας μεγαλύτερο επιμερισμό του ρίσκου, και προτείνοντας τη συμμετοχή και άλλων συστημικών τραπεζών.

Οι επιφυλάξεις

Δύο είναι οι βασικές επιφυλάξεις, σχετικά με το αν είναι βιώσιμος ο αρχικός σχεδιασμός.  Συνδέονται με τις δύο βασικές πηγές εσόδων του έργου. Το καζίνο και τις κατοικίες που θα πρέπει να πουλήσει η Lamda Development.

Είναι εφικτό να προσελκύσει το καζίνο τα εκατομμύρια επισκεπτών που υπολόγιζε?

Ήταν φιλόδοξη εκτίμηση πριν την πανδημία αλλά όχι εξωπραγματική. Σήμερα, με δεδομένη την παγκόσμια σοβαρή μείωση των τουριστικών ροών και τη μείωση των δραστηριοτήτων στο χώρο των καζίνο, γεννώνται σοβαρές αμφιβολίες για το αν μπορεί να παραμείνει βιώσιμο το αρχικό συνολικό σχέδιο.

Σε σχέση με τις κατοικίες στο Ελληνικό, ο σχεδιασμός, όπως έχει παρουσιασθεί στο ενημερωτικό δελτίο για την αύξηση κεφαλαίου της Lamda, προβλέπεται ότι θα κατασκευασθούν στο Ελληνικό 10.800 κατοικίες με μέση επιφάνεια 110 τ.μ. και από αυτές θα προέλθει το 58% της αξίας των ανάλογων εσόδων. Με τα σημερινά δεδομένα, όμως, εκφράζονται αμφιβολίες για το αν μπορούν πράγματι να πουληθούν τόσες κατοικίες και σε τιμές που να εξασφαλίζουν στη Lamda τα έσοδα που έχει υπολογίσει. Ενδεχομένως το project να χρειασθεί να εξετασθεί εκ νέου, με την προοπτική μιας μείωσης του αριθμού των κατοικιών σε 7.500 ή ακόμη και σε 5.000, κάτι που θα άλλαζε βεβαίως πολλούς υπολογισμούς, στους οποίους βασίζεται το όλο project.

Σε εκκρεμότητα είναι και η συμφωνία χρηματοδότησης εκ μέρους των δύο τραπεζών με το ποσό των 1,182 δισ., που για την ενεργοποίηση της και τη σταδιακή εκταμίευση των κεφαλαίων υπάρχει μια μακρά λίστα προϋποθέσεων.

Υπάρχει δηλαδή η εκτίμηση ότι άλλα ήταν τα δεδομένα και οι υπολογισμοί πριν την πανδημία και άλλα σήμερα. Θα ήταν λοιπόν σκόπιμο να υπάρξουν αλλαγές και νέες λογικές στο συνολικό project.